Is het tijd om naar de dierenarts of je zomerhuisje te gaan? Voor veel katten – en katteneigenaren – betekent dit een stressvolle situatie. Katten zijn gewoontedieren en voelen zich het veiligst in hun eigen vertrouwde omgeving.
Reizen en een bezoek aan de dierenarts hoeven echter niet stressvol te zijn. Een kat of kitten opvoeden en aan bepaalde situaties laten wennen is heel goed mogelijk. Zo verminder je het risico dat bepaalde situaties door je kat als negatief worden ervaren.
TRAIN JE KAT MET BEHULP VAN BELONINGEN
Als huisdiereigenaren verwachten we dat onze katten met veel alledaagse situaties omgaan die onnatuurlijk voor ze kunnen voelen. Voorbeelden hiervan zijn een bezoek aan de dierenarts of dagelijkse verzorging zoals het knippen van nagels of het borstelen van de vacht. Gelukkig kun je je kat met deze en andere onbekende situaties helpen door hem te trainen. Een kat opvoeden is niet zo moeilijk als veel mensen denken, omdat katten goed op beloningsgerichte training reageren. Bij deze vorm van training stimuleer je goed gedrag met een beloning, zodat katten het met iets positiefs associëren en er makkelijker een gewoonte van maken. Dit wordt positieve bekrachtiging genoemd. Beloningen kunnen verschillen, afhankelijk van de kat. Een beloning kan een traktatie zijn of aandacht in de vorm van aaien of borstelen. Het belangrijkste is dat de kat de situatie als positief ervaart.
JE KAT OF KITTEN OPVOEDEN: KLEINE STAPJES
Een goede manier om positieve bekrachtiging toe te passen, is door stap voor stap te werk te gaan in plaats van in een keer het eindresultaat te willen zien. Door deze stapjes te combineren, kun je het gewenste resultaat bewerkstelligen. Je kunt deze stap-voor-stap methode gebruiken wanneer je kat geconfronteerd wordt met een nieuwe situatie, zoals tanden poetsen, nagels knippen of een nieuwe reismand. Reizen is een stressvolle ervaring en het loont om een positieve band met de mand of box te creëren door middel van beloningen en gewenning voordat de kat er echt in reist.
WAAR MOET JE AAN DENKEN BIJ HET TRAINEN VAN JE KAT
Je kitten opvoeden om rustig in een reismand te zitten, is niet moeilijk als je het proces in kleine stapjes verdeeld. Een soortgelijke stap-voor-stap aanpak kan worden gebruikt om je kat of kitten voor elke andere situatie te trainen, van het knippen van nagels tot het gebruik van een riem. In dit voorbeeld wordt traktatie als beloning gebruikt, maar aandacht in de vorm van spelen of knuffelen is ook mogelijk. Het hangt ervan af hoe je kitten reageert. Als je merkt dat de training je kitten onrustig maakt, kun je het beste stoppen en de training op een ander moment weer oppakken.
- Je kat of kitten opvoeden om rustig in een reismand te zitten. Creëer een positieve band met de reismand door deze (met het deurtje open) in huis te laten staan en je kitten iets lekkers te geven, eerst in de buurt van de mand en daarna in de mand.
- Wen je kitten eraan zich op zijn gemak te voelen.Wanneer je kitten zich op zijn gemak voelt in de mand en er vrijwillig in gaat, kun je het deurtje dichtdoen. Doe het deurtje in het begin alleen even dicht, beloon je kitten en open het deurtje vervolgens weer. Herhaal dit en laat het deurtje iets langer dicht, bijvoorbeeld 3 seconden. Blijf je kitten met een traktatie of aandacht belonen. Voer de tijd met het deurtje dicht langzaam op, maar blijf steeds goed opletten hoe je kitten reageert.
- Wen je kitten aan vervoerd worden in de reismand. Als je kat of kitten zich voor langere tijd op zijn gemak voelt in de mand (ongeveer drie minuten), mag je de mand langzaam optillen en weer laten zakken. Beloon je kat. Daarna kun je de reismand over korte afstanden verplaatsen. Eerst gewoon in huis en daarna naar de auto en weer terug. Vergeet je kitten of kat niet na elke actie te belonen.
- Neem je kat mee voor een korte rit in de auto. Als je kat of kitten nog steeds rustig blijft zitten en zijn beloningen accepteert, kun je proberen een korte afstand te rijden. Beloon tussendoor en nadien. Het is belangrijk dat je kat deze eerste ritjes als positief ervaart. Om een positieve ervaring te stimuleren, kun je hem bijvoorbeeld zijn favoriete lekkernij geven wanneer hij uit de mand komt.
- Zorg dat je kat een positief beeld van de reismand blijft houden. Zorg dat de reismand thuis toegankelijk blijft, zodat je kat zijn gewenning niet verliest. Beloon hem als hij uit zichzelf in de reismand gaat liggen. Op deze manier wordt je kat opvoeden een proces dat als vanzelf gaat.
JE KAT OPVOEDEN MET POSITIEVE ERVARINGEN
Je kunt een kat of kitten een nieuwe situatie het beste geleidelijk laten ervaren, in plaats van ze in het diepe te gooien. Zorg er bijvoorbeeld voor dat het eerste bezoek aan de dierenarts fijn is en geen vaccinatie of onderzoek. Veel klinieken bieden katten de mogelijkheid een bezoekje te brengen, zodat ze vertrouwd kunnen raken voordat ze echt naar de dierenarts moeten. Als de eerste ervaring van de kat positief is, is het voor de dierenarts ook veel makkelijker om de kat te behandelen wanneer dit nodig is.
KATTEN VOEDEN ONS OOK OP
Een kat opvoeden is geen eenrichtingsverkeer – ze voeden ons ook op. Katten leren heel snel om hun gedrag aan gevolgen te koppelen die als belonend worden ervaren. Dit kan variëren van ’s nachts miauwen waardoor ze gevoerd worden (beloning) tot aan het krabben aan de deur zodat iemand deze opent (beloning). Het is daarom belangrijk erover na te denken welk gedrag je accepteert en alleen dat gedrag te belonen. Als je ongewenst gedrag al eerder hebt beloond, bedenk dan dat het makkelijker is om slecht gedrag in acceptabel gedrag te veranderen dan om je kat het gedrag volledig af te leren. Als je kat ‘s nachts aan de deur krabt om te laten zien dat hij naar buiten wil, kun je bijvoorbeeld een middenweg vinden door een kattenspeeltje aan de deur te hangen en hem verder te negeren, zodat hij zijn gedrag misschien uit zichzelf verandert.
Geschreven door: Elin Hirsch, Bozita’s eigen kattendeskundige, doctor in de ethologie en gespecialiseerd in kattengedrag.
